Tăng tuổi nghỉ hưu, thay đổi điều kiện hưởng lương hưu; Tăng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội; Thay đổi cách tính lương hưu tối thiểu; Điều chỉnh trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng; Thay đổi hệ số trượt giá bảo hiểm xã hội… Đó là những thay đổi về chính sách lương hưu, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế năm 2024.

Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, năm 2024 sẽ có nhiều thay đổi trong chính sách về , BHXH, BHYT theo hướng gia tăng  của người thụ hưởng. Cụ thể:

Tăng tuổi nghỉ hưu, thay đổi điều kiện hưởng lương hưu

Căn cứ theo Bộ luật Lao động 2019, từ ngày 1/1/2024, tuổi nghỉ hưu của người lao động nam trong điều kiện bình thường là 61 tuổi, lao động nữ là 56 tuổi 4 tháng.

Sự điều chỉnh này cũng đồng nghĩa với việc điều kiện hưởng lương hưu cũng có những thay đổi tương ứng. Theo quy định mới, người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ được hưởng lương hưu khi đóng đủ 20 năm trở lên, và đạt đến tuổi nghỉ hưu đã được điều chỉnh.

Cụ thể, lao động nữ nghỉ hưu từ ngày 1/1/2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2%. Mức tối đa bằng 75%.

Lao động nam nghỉ hưu từ ngày 1/1/2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% tương ứng với số năm đóng bảo hiểm xã hội. Từ năm 2022 trở đi, số năm đóng bảo hiểm xã hội tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 45% là 20 năm. Sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

2. Tăng lương hưu, trợ cấp BHXH

Ngày 10.11.2023, Quốc hội thông qua  104 về dự toán ngân sách nhà nước năm 2024.

Theo đó, từ ngày 1.7.2024, thực hiện cải cách tổng thể chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27 năm 2018 của Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hằng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công và một số chính sách an sinh xã hội đang gắn với lương cơ sở.

Tuy nhiên, để xác định lương hưu năm 2024 tăng bao nhiêu phần trăm còn chờ văn bản quy định chi tiết của Chính phủ.

Ngành LĐ-TB-XH thông tin rằng sẽ cố gắng tham mưu để mức lương hưu tăng tối thiểu đạt 15% so với mức lương của cán bộ công chức, viên chức tăng 23,5%; tham mưu nâng mức chuẩn trợ cấp xã hội từ 360.000 đồng/tháng lên 500.000 đồng/tháng hoặc 750.000 đồng/tháng (số tiền này sẽ nhân với hệ số 1 - 3, tùy trường hợp theo quy định).

Tính toán cho thấy nếu nâng mức chuẩn trợ cấp xã hội lên 750.000 đồng thì người cao tuổi không có lương hưu và thuộc hộ nghèo sẽ nhận trợ cấp = 750.000 đồng x 3 = 2.250.000 đồng/tháng; người cao tuổi không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng sẽ nhận 750.000 đồng/tháng.

Ảnh minh hoạ (Nguồn: báo chính phủ)

Thay đổi cách tính lương hưu tối thiểu

Khoản 5 Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định về mức hưởng lương hưu thấp nhất khi tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là bằng mức lương cơ sở.

Hiện nay, mức lương cơ sở đang là 1,8 triệu đồng/tháng, vì thế, mức lương hưu thấp nhất cũng là 1,8 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2024, với việc bãi bỏ lương cơ sở đã sẽ thay đổi căn cứ xác định mức hưởng lương hưu.

Điều chỉnh trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng

Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, các khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội, bao gồm trợ cấp sinh con, dưỡng sức sau sinh, dưỡng sức sau ốm đau và trợ cấp tuất hằng tháng được tính dựa trên mức lương cơ sở.

Tuy nhiên, khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương dẫn đến không còn hệ số lương và mức lương cơ sở. Theo đó, các khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội nêu trên cũng sẽ thay đổi.

Căn cứ theo Nghị quyết số 104/2024 của Quốc hội, các khoản trợ cấp này sẽ được tăng lên từ ngày 1/7/2024.

Hiện nay, theo dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Chính phủ đang đề xuất các khoản trợ cấp gắn với lương cơ sở bằng với mức cao nhất hiện nay và quy định bằng số tiền cụ thể, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Theo đó, dự kiến trợ cấp dưỡng sức sau sinh, ốm đau là 540.000 đồng/ngày; trợ cấp 1 lần khi sinh con là 3,6 triệu đồng/con…

Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) dự kiến sẽ được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 7 vào tháng 5/2024. 

Thay đổi mức đóng BHYT

Hiện nay, mức đóng BHYT hộ gia đình như sau: người đầu tiên trong hộ sẽ đóng 4,5% mức lương cơ sở; người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất; từ người thứ năm trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất.

Đối với học sinh, sinh viên, mức đóng BHYT hằng tháng là 4,5% mức lương cơ sở, trong đó ngân sách hỗ trợ 30%.

Tuy nhiên, từ 1.7.2024 bỏ mức lương cơ sở nên sẽ dẫn đến việc xem xét lại và đưa ra hướng dẫn mới về mức đóng và hưởng BHYT.

Ngoài ra, nếu trước đây chi phí khám chữa bệnh dưới 15% mức lương cơ sở (khoảng dưới 270.000 đồng) sẽ được BHYT chi trả 100%. Tuy nhiên, từ 1.7, chi phí này sẽ thay đổi và có hướng dẫn cụ thể.

Thay đổi hệ số trượt giá bảo hiểm xã hội

Theo Thông tư số 01/2023/TT-BLĐTBXH quy định mức điều chỉnh tiền lương và thu nhập tháng đã đóng bảo hiểm xã hội, hệ số trượt giá bảo hiểm xã hội năm 2024 có sự thay đổi.

Mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đã đóng bảo hiểm xã hội này sẽ là căn cứ tính hưởng lương hưu, trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, bảo hiểm xã hội một lần và trợ cấp tuất một lần.

Vì thế, sự thay đổi của hệ số trượt giá bảo hiểm xã hội trong năm 2024 sẽ dẫn đến sự tăng tương ứng trong các chế độ như bảo hiểm xã hội nêu trên.

Tác giả: Cao Hà (Tổng hợp)